در یکی از پیچیده‌ترین عملیات‌های جابجایی سازه‌ای در بافت تاریخی و مذهبی کشور، گلدسته صحن جمهوری حرم مطهر رضوی که قدمتی بیش از ۴۰ سال دارد، با ارتفاع تقریبی ۳۵ متر و وزن حدود ۲۱۰ تن، با موفقیت و بدون تخریب، به محل جدید در ایوان شمالی منتقل شد. این اقدام به‌عنوان بخشی از توسعه فضاهای زیارتی مسقف و تقویت زیرساخت‌های سازه‌ای پروژه رواق امیرالمؤمنین (ع) صورت گرفت.
این اقدام با هدف آزادسازی فضای ساخت رواق جدید امیرالمؤمنین (ع) و در راستای افزایش ظرفیت فضاهای زیارتی مسقف و اجرای پروژه زیارت بام صورت گرفت. مطابق توضیحات خلیل‌الله کاظمی، رئیس سازمان عمران و نگهداری حرم مطهر، این پروژه بخشی از طرح کلان توسعه زیرسطحی بست شیخ بهایی و رواق امیرالمؤمنین (ع) است که در مجموع، منجر به افزایش حدود ۳۶ درصدی در فضاهای زیارتی مسقف حرم مطهر خواهد شد.
به گفته کاظمی، به‌علت قرارگیری سقف بهشت ثامن (ع) در زیر محل اولیه گلدسته و لزوم تحمل بار اضافه ناشی از زیارت‌گاه بام، نیاز به تقویت سازه‌ای سقف و در نتیجه جابه‌جایی کامل گلدسته به وجود آمد. شرایط محدود دسترسی و عدم امکان ورود جرثقیل‌های سنگین، مهندسان پروژه را بر آن داشت تا از روشی جایگزین و مهندسی‌شده برای انتقال این سازه استفاده کنند.
فرآیند اجرایی
- استفاده از ۸ جک هیدرولیکی ۸۰ تنی جهت آزادسازی گلدسته از فونداسیون موجود؛
- ایجاد حرکت عمودی حدود ۴.۵ سانتی‌متر برای انتقال سازه به وضعیت ایزوله‌شده روی شاسی فولادی؛
- برش فونداسیون اصلی و آغاز جابه‌جایی در مسیر ۶۵ متری با سرعت ۶ متر بر ساعت؛
- پایش مستمر سازه با تمرکز بر بخش‌های حساس مانند ماذنه طلاکاری‌شده؛
برای اجرای این فرآیند، سیستم انتقالی مبتنی بر شاسی فولادی، تراورس و ریل راه‌آهن طراحی شد که امکان تحمل بار کلی بیش از ۵۱۰ تن را داشت. همچنین، تحلیل‌های ژئوتکنیکی محل جدید نصب، جهت اطمینان از ظرفیت باربری بستر، به‌عنوان بخشی از مطالعات پیش از اجرا در نظر گرفته شد.
این جابجایی، نمونه‌ای کم‌نظیر از انتقال سازه‌ای در شرایط خاص میراثی و مذهبی محسوب می‌شود و تجربه‌ای فنی در حوزه مهندسی سازه، پایدارسازی و مدیریت پروژه‌های ویژه به شمار می‌رود.
این گزارش تحلیلی توسط گروه مهندسی زیما تهیه شده است. ما با هدف ارتقاء دانش فنی و ترویج تجارب موفق در عرصه مهندسی عمران، سازه و معماری، رویدادهای عمرانی شاخص کشور را از منظر تخصصی پوشش داده است
