عصای دستشان باشیم
این شهر حواسش به سالمندان نیست. ساختمان‌هایی با پله‌های فراوان، پیاده‌روهای ناهموار، مسیرهایی پر از مانع که انگار قرار نیست به حضور سالمندان در شهر احترام بگذارند. همین موانع است که خیلی وقت‌ها، ما را نگران سلامت جسمی پدر و مادرمان می‌کند. این مشکل و نگرانی بزرگی‌ست که به سیاست‌های کلی سازمان‌ها و نهادهای مختلف مربوط است و شاید در زمان کوتاه حل نشود. ما حتی در خانه هم نگران آنها هستیم که به دلیل کم شدن توانایی حرکتی‌شان، در خانه زمین نخورند و آسیب نبینند. بیایید از خودمان شروع کنیم و اولین قدم را خودمان برداریم و خانه‌های والدین‌مان را برای حضور امن آنها مناسب کنیم. این نوشته توصیه‌هایی کوتاه است تا خانهای دوستدار سالمند برای بزرگ‌ترهایمان فراهم کنیم. این احترام عملی به افراد مهم زندگی‌مان است که بزرگمان کرده‌اند؛ احترامی پایدار که کیفیت زندگی عزیزانمان را بالا میبرد. بیایید جور دیگری عصای دستشان باشیم و به استقلال زندگی روزمره‌شان در خانهای امن و دوستدار سالمند کمک کنیم.
حالا سوال اینجاست که خانه‌های مناسب برای سالمندان باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟ بیایید بخش‌های مختلف یک خانه مناسب سالمندان را با هم بررسی کنیم.
آشپزخانه
یکی از مشکل‌ترین قسمت‌های ساختمان برای افراد دارای معلولیت و سالمندان آشپزخانه است. در آشپزخانه‌ها مشکلاتی مانند کابینت‌های کوچک یا بزرگ یا فضای ناکافی برای کابیت وجود دارد. افراد دارای معلولیت عمدتا نمی‌توانند از کابینت استفاده کنند یا تنها از قفسه‌های کوتاه و قسمت‌های جلوی قفسه‌ها استفاده می‌کنند. سالمندان ممکن است برای دسترسی به طبقه‌های بالایی کابینت از چهارپایه استفاده کنند که می‌تواند بسیار خطرناک باشد. بنابراین در خانه مناسب برای افراد دارای معلولیت یا سالمند باید توجه ویژه‌ای به محیط آشپزخانه، به خصوص فضای کابینت شود
موارد زیر می‌تواند به مناسب‌سازی محیط آشپزخانه برای این افراد کمک کند:
- ارتفاع کابینت برای افراد نشسته بین ۷۰ تا ۸۰ سانتی‌متر
- ارتفاع کابینت برای افراد ایستاده ۹۰ سانتی‌متر
- ارتفاع کابینت‌هایی که روی اسباب و لوازم جاسازی شده‌اند بین ۱۰۵ تا ۱۱۵ سانتی‌متر
- حداقل فضای در نظر گرفته شده زیر کابینت و ظرف‌شویی ۷۵ سانتی‌متر عرض و ۷۰ سانتی‌متر ارتفاع برای اینکه فرد معلول بتواند زانوهایش را در آن محل قرار دهد.
- استفاده از قفسه‌های کششی رو به پایین قابل تنظیم که امکان دسترسی به کابینت‌های بالا را برای فرد معلول یا سالمند آسان‌تر می‌کند.
دستشویی
بعد از آشپزخانه یکی از محیط‌های پر استفاده در خانه، دستشویی است که می‌تواند برای افراد دارای معلولیت یا سالمند مشکل‌ساز شود. برای مناسب‌سازی این محیط می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:
- استفاده از توالت فرنگی‌هایی که به دستگیره برای بلند شدن مجهز هستند.
- استفاده از پشتیِ مخصوص برای تکیه دادن روی توالت فرنگی
- استفاده از روشویی و آینه در ارتفاع‌های پایین‌تر (ترجیحا استفاده از آینه قدی)
- استفاده از نرده‌هایی که لغزنده نباشند و بتوان به کمک آنها تعادل را کامل حفظ کرد.
حمام
در محیط حمام مهم‌ترین مشکل حفظ تعادل فرد دارای معلولیت یا سالمند است. علاوه بر این دسترسی نامناسب به تجهیزات، ضعف فرد در گرفتن اجسام و کاهش حس نیز از مشکلات آنها در حمام به شمار می‌آید. برخی از معلولین جسمی به خاطر ضعف عضلانی قادر به باز و بست کردن شیر آب و تنظیم دمای مناسب آب نیستند. علاوه بر این نور کم حمام می‌تواند باعث شود که فرد نتواند وسایل را به خوبی دیده و تشخیص دهد.
بنابراین در حمام برای مناسب‌سازی محیط اقدامات زیر می‌تواند مفید باشد:
- استفاده از شیرآلاتی که به راحتی بتوان شدت آب سرد و گرم را با آن تنظیم کرد.
- کاهش ارتفاع دوش
- استفاده از نرده برای حفظ تعادل
- در نظر گرفتن فضای کافی اطراف وان که فرد ویلچری بتواند به راحتی از ویلچر به وان منتقل شود.
- در نظر گرفتن وسایل هشداردهنده برای استفاده در شرایط اورژانسی مانند زنگ خطر یا تلفن.
- گرد کردن لبه‌ها و گوشه‌ها در حمام. زیرا به خاطر لغزنده بودن سطوح امکان سقوط وجود دارد.
اتاق ها
اتاق‌ها باید به گونه‌ای طراحی شوند که بعد از چیدن وسایل، فضای کافی برای حرکت فرد سالمند یا ویلچر را داشته باشند. همچنین باید کلید و پریز‌های برق و آیفون در ارتفاع‌های پایین تعبیه شوند.
سیم‌کشی اتاق‌ها به هیچ عنوان نباید روکار باشد. علاوه بر این طراحی اتاق‌ها باید به گونه‌ای باشد که از نظر نور کمبودی وجود نداشته باشد؛ زیرا افراد سالمند معمولا قدرت بینایی ضعیف‌تری نسبت به افراد جوان‌تر دارند و محیط‌های کم‌نور می‌تواند برایشان آبستنِ خطرات باشد.
پله ها و ورودیها
پله‌ها باید به گونه‌ای طراحی شوند که حتی در نور ناکافی هم کاملا امن باشند. به این منظور بهتر است هر دو طرف از نرده استفاده شود. ارتفاع پله‌ها باید مناسب افراد دارای معلولیت باشد و بهتر است به نحوی، مثلا با استفاده از رنگ، رو و خیز پله از هم متمایز شود. همچنین سطح پله‌ها هم نباید صیقلی و لغزنده باشد.
ورودی خانه نباید پله داشته باشد یا اگر خانه چند ورودی دارد، حداقل یکی از آنها بدون پله باشد. در ورودی‌های ساختمان‌هایی که در تهران ساخته می‌شوند، سازنده ی بنا باید در کنار پله‌ها از آسانسور تک‌نفره یا جک افراد دارای معلولیت، استفاده کند و این کار الزامی‌ست. باید سعی شود سطوح حتی‌الامکان صاف باشند یا در صورت شیب‌دار بودن، شیب‌شان کم باشد. همچنین کفِ فضاهای داخلی نباید اختلاف ارتفاع داشته باشد تا فرد بتواند به راحتی در محیط‌های مختلف خانه جابه‌جا شود.
درِ آسانسور باید به اندازه کافی عریض باشد که یک ویلچر معمولی یا ویلچر برقی داخل آن جا بگیرد. این نکته در طراحی عرض سایر درهای ساختمان نیز باید در نظر گرفته شود.
مواردی که در بالا به آن اشاره شد تنها بخشی از ویژگی‌هایی است که خانه‌های مناسب برای افراد دارای معلولیت و سالمندان باید از آن برخوردار باشند.
مواردی که در بالا به آن اشاره شد تنها بخشی از ویژگی‌هایی است که خانه‌های مناسب برای افراد دارای معلولیت و سالمندان باید از آن برخوردار باشند.
بخش آخر
در این فرصت تلاش کردیم موارد ضروری تغییرات خانه و بازسازی بخش‌های مختلف آن برای زندگی بهتر افراد سالمند را با هم مرور کنیم. پذیرش این واقعیت که پیری و کاهش توان جسمی، بخش از واقعیت پیش روی همه است، به ما یادآور می‌شود که باید به مناسب سازی خانه، شهر و کشورمان بیشتر توجه کنیم.
یادمان باشد فرد سالمند یا دارای معلولیت، بیمار نیست. ما باید خانه را مناسب زیست آنها با توانایی متفاوت کنیم و آنها را مثل گذشته شریک تجربه‌های زندگی روزمره کنیم.
از آنها در چیدمان و تغییرات جدید خانه مشورت بگیریم تا کیفیت زندگی بالاتری را تجربه کنند.
گروه مهندسی زیما با توجه به تخصص و تجربه خود، متعهدانه همراه شماست تا خانه‌تان را با خیالی راحت، به خانهای دوستدار سالمند تبدیل کنید.در مسیر این بازسازی در کنار شماییم.
